Astma oskrzelowa

Objawy i postacie

Astma – objawy i rodzaje

Astma oskrzelowa to przewlekłe zapalenie dróg oddechowych wynikające z nadwrażliwości oskrzeli. Błona śluzowa oskrzeli puchnie i produkuje gęsty śluz, co prowadzi do ich zwężenia oraz skurczu mięśni oddechowych.

Typowe objawy astmy: śluz, kaszel, trudności w oddychaniu

Skurcz mięśni oddechowych i zwężenie oskrzeli powodują duszność i napady astmy. Nadmiar śluzu wywołuje napady kaszlu. Zwężone oskrzela wydają charakterystyczny świszczący dźwięk, a wydech staje się utrudniony. Chorzy często odczuwają ucisk w klatce piersiowej, a objawy mogą prowadzić do niepokoju, a nawet lęku. Trudności w oddychaniu szybko wyczerpują organizm.

Dwa podstawowe typy astmy

Reakcje alergiczne, będące nadreaktywnością układu odpornościowego, to częsta przyczyna astmy. Rzadko występuje tylko jedna forma – często pacjenci cierpią na oba typy.

Astma zewnątrzpochodna (alergiczna): przyczyną są alergeny

Astma zewnątrzpochodna to reakcja alergiczna wywołana przez nadreaktywność układu odpornościowego. Choroba ta jest spokrewniona z atopowym zapaleniem skóry – obie należą do tzw. atopii, czyli skłonności organizmu do reagowania na czynniki zewnętrzne (np. sierść zwierząt, pyłki). Często występuje u dzieci.

Astma wewnątrzpochodna (niealergiczna): często po infekcji

Ten typ astmy dotyczy najczęściej osób po 30. roku życia. Objawy pojawiają się często po przebytej infekcji oskrzeli. Oskrzela stają się nadwrażliwe np. na dym papierosowy czy zimne powietrze.

Leki

Różne objawy – jedna strategia leczenia

Astma przyjmuje różne formy – alergiczną i niealergiczną – zależne od pacjenta. Niezależnie od tego terapia skupia się na dwóch celach: rozszerzeniu oskrzeli i zahamowaniu stanów zapalnych.

W nagłych przypadkach stosuje się leki doraźne (tzw. relievery), a w cięższych postaciach – leki przewlekłe (controllery), które pozwalają kontrolować przebieg choroby. Skuteczną formą podania obu grup leków są inhalatory.

Rozszerzanie oskrzeli

Leki rozszerzające oskrzela to przede wszystkim beta2-mimetyki – działają zarówno doraźnie, jak i długofalowo, imitując działanie substancji naturalnie występujących w organizmie.

Stosuje się również inhibitory fosfodiesterazy oraz leki antycholinergiczne, które hamują reakcje organizmu odpowiedzialne za objawy astmy.

Hamowanie stanów zapalnych

W leczeniu stanu zapalnego stosuje się glikokortykosteroidy – redukują one obrzęk błony śluzowej oskrzeli. Dodatkowo stosuje się stabilizatory komórek tucznych (działanie przeciwalergiczne) oraz antagonistów leukotrienów – substancji zaangażowanych w reakcje zapalne.

Metody terapii

Możliwości leczenia astmy

Skuteczna terapia zależy od indywidualnego przebiegu choroby. Oprócz leków stosuje się techniki relaksacyjne i ćwiczenia oddechowe. Gimnastyka oddechowa uczy chorych technik ułatwiających oddychanie i wzmacnia mięśnie oddechowe. Ćwiczenia poprawiają także oddychanie przeponowe i zwiększają ruchomość klatki piersiowej.

Odczulanie przy astmie zewnątrzpochodnej

W przypadku astmy alergicznej można zastosować immunoterapię alergenową (odczulanie). Organizm stopniowo przyzwyczaja się do alergenu, co z czasem osłabia reakcje układu odpornościowego. Alergeny podawane są regularnie – podjęzykowo lub podskórnie – w zwiększających się dawkach. Najlepsze efekty obserwuje się u młodszych pacjentów z łagodniejszym przebiegiem choroby.

Astma a aktywność fizyczna

Sport jako forma terapii

W odpowiednio dobranych przypadkach aktywność fizyczna może korzystnie wpływać na przebieg choroby i jakość życia. Trening zwiększa wydolność płuc i zmniejsza częstotliwość napadów. Pacjent wspólnie z lekarzem opracowuje indywidualny plan treningowy. Polecane są m.in. pływanie, aqua aerobik, siatkówka oraz inne umiarkowanie intensywne sporty.